Wybierz język 
English 
svenska 
română 
Lithuanian 
Deutsch 
magyar 
Budynek, w którym odbyła się konferencja w Wannsee, przedmieścia Berlina, Niemcy.
3. WYKLUCZENIE | PRZEŚLADOWANIE | ZAGŁADA 3.1 Dojście nazistów do władzy | 3.2 Życie Żydów w Niemczech się zmienia | 3.3 Getta | 3.4 Masowe rozstrzelania i obozy | 3.5 Wina, odpowiedzialność i kara
Dzięki tej karcie informacyjnej dowiesz się, że Holokaust był realizowany w różnych miejscach. Po wykonaniu tego ćwiczenia zyskasz świadomość, w jaki sposób wybory dokonywane przez osoby, organizacje i rządy mogą prowadzić do przerażających konsekwencji. Zastanowisz się także nad znaczeniem wydarzeń historycznych i miejsc związanych z Holokaustem.
Masowe roztrzelania prowadzone przez jednostki specjalne
Kiedy pojawia się temat Holokaustu, wiele osób myśli w pierwszej kolejności o komorach gazowych i hitlerowskich obozach zagłady w okupowanej Polsce. Ludzie zapominają, że miliony Żydów zostały zamordowane w Europie Wschodniej w miejscach swojego zamieszkania lub w ich pobliżu. Po napaści III Rzeszy na Związek Radziecki latem 1941 r. w ślad za wojskiem podążały specjalne oddziały zwane Einsatzgruppen, czyli „grupy operacyjne”, których zadaniem było mordowanie funkcjonariuszy partii komunistycznej i Żydów płci męskiej. Jednak wkrótce zaczęły one zabijać także żydowskie kobiety i dzieci, a w wielu miejscach także Romów.
W każdej wsi i każdym mieście Żydów spędzano w jedno miejsce, a następnie prowadzono często do pobliskiego lasu, gdzie rozstrzeliwano bez wyjątku mężczyzn, kobiety i dzieci.
W niektórych miejscowościach nieżydowscy mieszkańcy dobrowolnie uczestniczyli w mordowaniu swoich żydowskich sąsiadów, mimo że hitlerowcy ich do tego nie zmuszali. Inni z kolei byli wykorzystywani do spędzania Żydów i zakopywania ich ciał. Wielu świadków zeznawało, że niektóre ofiary jeszcze żyły, kiedy je grzebano.
Hitlerowcy prowadzili masowe rozstrzelania w Europie Wschodniej aż do 1944 r., mordując w ten sposób łącznie do dwóch milionów ludzi. Doszli jednak do wniosku, że masowe rozstrzelania są czasochłonne i - co nie mniej ważne - źle wpływają na morale sprawców. 
3.4.a Podaj kilka przykładów czynności, do których sporządza się listy.
3.4.b Co lista znajdująca się po prawej stronie mówi o podejściu Nazistów do wyznaczonych sobie zadań?
Konferencja w Wannsee
W styczniu 1942 r. w Wannsee na przedmieściach Berlina odbyło się spotkanie, podczas którego wysocy rangą funkcjonariusze NSDAP i administracji państwowej uzgodnili koncepcję realizacji tego, co naziści nazwali „ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej”.
Plan, który najprawdopodobniej powstał jesienią 1941 r., przewidywał „przeczesanie Europy z zachodu na wschód gęstym grzebieniem” w celu wyłapania wszystkich Żydów. Następnie mieli oni zostać przetransportowani pociągami do obozów zagłady stworzonych wyłącznie po to, by szybko zabić jak najwięcej ludzi.
Podczas narady w Wannsee postanowiono, że różne komórki niemieckiej administracji państwowej będą współpracować ze sobą w tym zakresie pod kierownictwem policji i służb bezpieczeństwa.
3.4.c Podaj kilka przykładów czynności, do których sporządza się listy.
3.4.d Co lista znajdująca się po prawej stronie mówi o podejściu Nazistów do wyznaczonych sobie zadań?
Lista żydowskich społeczności w poszczególnych krajach wykorzystywana podczas konferencji w Wannsee w 1942.
Obozy zagłady i obozy koncentracyjne
Istnieje kilka różnic między obozami koncentracyjnymi a obozami zagłady. Pierwsze obozy koncentracyjne powstały tuż po dojściu nazistów do władzy w 1933 r. Początkowo służyły jako miejsce izolacji i „reedukacji” przeciwników politycznych. Niektórzy więźniowie zostali później zwolnieni, niektórzy byli zamknięci aż do momentu wyzwolenia, a wielu innych zmarło lub zostało zabitych.
Hitlerowcy utworzyli tysiące obozów koncentracyjnych w całej Europie; ich więźniowie często byli zmuszani do pracy niewolniczej przy produkcji zbrojeniowej. Warunki życia w obozach były bardzo ciężkie: więźniowie, których nie zamordowano, często umierali z głodu, chorób i wycieńczenia.
Natomiast obozy zagłady powstały wyłącznie w celu szybkiego zabicia jak największej liczby ludzi. Spośród więźniów wysyłanych do obozów zagłady wybierano niewielką grupę, która pod nadzorem SS pomagała w sprawnej realizacji programu ludobójstwa, natomiast zdecydowana większość trafiała do komór gazowych od razu po przybyciu na miejsce.
W sumie powstało sześć obozów zagłady. Pierwszy z nich, w Chełmnie (okolice Łodzi), zaczął działać w grudniu 1941 r. Trzy kolejne obozy zostały zbudowane w Bełżcu, Sobiborze i Treblince, czyli we wschodniej części dzisiejszej Polski, na obszarze, który hitlerowcy nazwali Generalnym Gubernatorstwem. Dwa pozostałe - Auschwitz-Birkenau i Majdanek - stanowiły połączenie obozu pracy, obozu koncentracyjnego i obozu zagłady.
Odgrodzony teren z dołami używanymi do palenia ciał gdy krematoria nie nadążały z ilością pracy w 1944.
Spójrz na zamieszczone poniżej mapy:
Istnieją między nimi pewne powiązania, które mogą wiele wyjaśnić. Na pierwszej pokazano wielkość populacji Żydów w przedwojennej Europie. Druga przedstawia przebieg linii kolejowych w Europie w 1939 r. i lokalizację obozów zagłady. Odpowiedz na podane niżej pytania.
Żydowskie społeczności w Europie przed wojną (ok. 1933).
Rozkład linii kolejowych w Europie w 1939.
3.4.e Auschwitz początkowo był obozem pracy, ale później w trakcie trwania wojny dobudowano komory gazowe i krematoria. Jakie mogły być tego przyczyny?
3.4.f W czasie wojny eskalacja przemocy i nowa taktyka spowodowały, że partia nazistowska mogła zrealizować swój cel - kraj tylko dla „czystych” Niemców. W jaki sposób zmieniło to charakter wojny?
