5.1 Próby zapobiegania ludobójstwu

Przed i podczas Holokaustu nie było prawnej różnicy między zabiciem jednej osoby a zamordowaniem całego narodu. Jednym z ludzi, który uznał to za nieuzasadnione, był Rafał  Lemkin, żydowski polski prawnik, który uciekł z ojczyzny przed Holokaustem. na uchodźctwie w Szwecji, a później w Stanach Zjednoczonych, robił wszystko,  aby stworzyć międzynarodowe ustawodawstwo przeciwko ludobójstwu.

Pojęcie ludobójstwa pochodzi od greckiego słowa oznaczającego rasę: genos i łacińskie słowo oznaczające morderstwo: caedere. Biorąc za podstawę ludobójstwo w Armenii Lemkin już przed wybuchem II wojny światowej zapytał, dlaczego zamierzone i zaplanowane morderstwo całej populacji  nie jest przestępstwem obecnym  w prawie międzynarodowym.

Wysiłki Lemkina przyniosły rezultaty po zakończeniu II wojny światowej w ramach nowo powstałej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zgromadzenie ogólne ONZ przyjęło Konwencję o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa, a konwencja, która weszła w życie w styczniu 1951 r., zdefiniowała ludobójstwo jako zbrodnię przeciwko ludzkości, obejmującą celowe wyniszczanie całych lub części narodów, grup etnicznych, religijnych lub rasowych, zarówno poprzez fizyczne zabójstwa członków grupy, jak i wstrzymanie urodzeń w obrębie grupy, stworzenie warunków życia obliczonych na fizyczne wyniszczenie.

Na tym samym posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ONZ przyjęto inny ważny instrument prawny: Powszechną Deklarację Praw Człowieka, mającą na celu ochronę osób i społeczeństw przed naruszeniem ich podstawowych praw. 

Dokumenty te nie mogły być zastosowane z mocą wsteczną wobec sprawców Holokaustu. Jednak zaledwie kilka lat po wymordowaniu ludności żydowskiej w Europie istniały ramy prawne i międzynarodowy zakaz ludobójstwa.