3.1 Dojście nazistów do władzy

3. WYKLUCZENIE | PRZEŚLADOWANIE | ZAGŁADA     3.1 Dojście nazistów do władzy  |  3.2 Życie Żydów w Niemczech się zmienia  |  3.3 Getta 3.4 Masowe rozstrzelania i obozy3.5 Wina, odpowiedzialność i kara

To zadanie zawiera wiadomości, które pozwolą Ci zrozumieć kluczowe czynniki, które zadecydowały o dojściu Nazistów do władzy. Wykonując ćwiczenia pogłębisz swoje rozumienie pojęcia propagandy i refleksję nad znaczeniem faktów oraz narracji historycznej w propagandzie ekstremistycznych i antydemokratycznych ruchów.

Co należy zrobić?

Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj towarzyszące mu ćwiczenia.

Negocjacje Pokojowe w Wersalu

W listopadzie 1918 r. zakończyła się I wojna światowa. Podczas konferencji pokojowej, która odbyła się w następnym roku w Wersalu pod Paryżem, przyjęto, że odpowiedzialność za wojnę ponoszą Niemcy. W efekcie zobowiązano Niemcy do wycofania się ze zdobytych terytoriów, pozbawiono kolonii oraz zakazano im utrzymywania armii o znacznej wielkości.

Kolejną surową karą były reparacje wojenne w wysokości 132 miliardów marek w złocie (później ta kwota została zmniejszona), którymi Niemcy zostały obciążone z tytułu naprawy ogromnych zniszczeń spowodowanych przez wojnę w Europie..

Johannes Bell z Niemiec sportretowany przez Williama Orpena 28 czerwca 1919 podczas podpisywania traktatów pokojowych. Obraz nosi tytuł „Podpisanie traktatu pokojowego w Sali Lustrzanej”.

Naziści szerzą propagandę i strach

W swojej propagandzie naziści często mówili o „niesprawiedliwości” traktatu wersalskiego, a niemieccy Żydzi stali się kozłem ofiarnym oskarżeń o odpowiedzialność za upadającą gospodarkę kraju. Rozpowszechniano mit „ciosu w plecy”,fałszywe oskarżenia, że niemieccy Żydzi zdradzili swój kraj i ponoszą odpowiedzialność za niemiecką przegraną w I wojnie światowej. (Oskarżano ich, że „wbili nóż w plecy armii niemieckiej”.)

Naziści przedstawiali inne partie jako skorumpowane, natomiast Hitlera ukazywali jako zbawcę narodu i jedyną osobę, która może wyprowadzić Niemcy z chaosu politycznego i społecznego. Jednocześnie uzbrojone bojówki nazistów siały postrach na ulicach miast niemieckich.

Kryzys ekonomiczny i brak demokracji

Duży dług publiczny był jednym z powodów, dla których w 1923 r. Niemcy cierpiały na hiperinflację, co oznaczało, że pieniądze bardzo straciły na wartości. Jednocześnie ceny wzrosły, a towary nie były dostępne. Niemcy próbowały rozwiązać ten problem, drukując więcej pieniędzy, ale to tylko spowodowało bankructwo banków i utratę przez ludzi wszystkich zgromadzonych w nich oszczędności.

Od 1924 r. sytuacja ustabilizowała się, ale po katastrofie giełdowej w Stanach Zjednoczonych w 1929 r., która dotknęła całą gospodarkę światową, Niemcy zostały mocno dotknięte przez zjawisko nazwane później  Wielką Depresją, a jednym z nich było masowe bezrobocie.

Chociaż Niemcy stały się  po pierwszej wojnie światowej krajem demokratycznym, kryzys polityczny, który powstał w kraju w czasie Wielkiej Depresji, spowodował, że wielu mieszkańców straciło wiarę w rządzących polityków, a także w proces demokratyczny. Różne ruchy i partie ekstremistyczne próbowały wykorzystać tę sytuację. Jednym z nich była NSDAP, Narodowo-Socjalistyczna (lub nazistowska) Niemiecka Partia Robotnicza, której przywódcą był Adolf Hitler.

Hitler wybrany kanclerzem - zakaz działania innych partii

Wspomagani kryzysem politycznym,  wykorzystując intensywną propagandę, przemoc uliczną i wsparcie ze strony wpływowych grup, naziści wyrośli z małej partii w 1928 r. (2,6% głosów) na największą partię Niemiec w listopadzie 1932 r. (33% głosów). Politycy z innych partii mieli odmienne poglądy na Hitlera i nazistów. Niektórzy uważali je za niebezpieczne, niektórzy nie doceniali zagrożenia, jakie stwarzał Hitler i uważali, że będzie można ich kontrolować.  Niektórym  podobała się część prezentowanych przez nazistów poglądów.

30 stycznia 1933 r. politycy konserwatywni zdołali przekonać niemieckiego prezydenta Paula von Hindenburga do mianowania Adolfa Hitlera na stanowisko kanclerza rządu mniejszościowego składającego się z partii konserwatywnych i socjalistycznych.

W lutym 1933 r. został podpalony budynek Reichstagu w Berlinie. Naziści wykorzystali to wydarzenie do uchwalenia nowych przepisów, które umożliwiły im terroryzowanie przeciwników politycznych. Miesiąc później, w marcu 1933 r., założono pierwszy obóz koncentracyjny w Dachau, w którym uwięziono przeciwników politycznych Hitlera, takich jak: komuniści, socjaldemokraci i członkowie związków zawodowych.

Po zamordowaniu lub aresztowaniu komunistycznych i socjaldemokratycznych członków parlamentu naziści byli w stanie przeforsować w parlamencie prawa, które zakończyły demokrację. Działalność wszystkich innych partii politycznych została zakazana i zaostrzono prześladowania przeciwników politycznych i grup uważanych za „nie pasujące” do niemieckiego społeczeństwa.  square.jpg

Wydarzenia historyczne i ich propagandowe wykorzystanie

Przyjrzyj się poniższym fotografiom i rysunkom propagandowym. Opisz, do jakich wydarzeń historycznych odnoszą się i przeanalizuj ich przekaz propagandowy.

Pobierz kartę z tabelą         Jeśli jesteś zarejestrowanym użytkownikiem, odpowiedz na pytania online >>

Pocztówka z 1919 r.

Pocztówka z 1933 r. przedstawiająca Adolfa Hitlera i Paula von Hindenburga.

Niemiecka delegacja na konferencji pokojowej w Wersalu, Francja 1919 r.

Fotografia z 1923 r. przedstawiająca Niemca tapetującego ścianę banknotami.

Nazistowski plakat wyborczy z 1932 r. Tekst na nim głosi: „Odbudowujemy! Nasze cegły to: praca, wolność, chleb. Inni używają do budowy: cięć budżetowych, korupcji, terroru, nienawiści i kłamstw.”

Nazistowski plakat z 1932 r. przedstawiający bezrobotnych Niemców. Tytuł brzmi: „Nasza ostatnia nadzieja: Hitler.”

  Odpowiedz online

Przyjrzyj się poniższym fotografiom i rysunkom propagandowym. Opisz, do jakich wydarzeń historycznych odnoszą się i przeanalizuj ich przekaz propagandowy.

  • 3.1.a Pocztówka z 1919 r.

  • 3.1.b Fotografia z 1923 r. przedstawiająca Niemca tapetującego ścianę banknotami.

  • 3.1.c Pocztówka z 1933 r. przedstawiająca Adolfa Hitlera i Paula von Hindenburga.

  • 3.1.d Nazistowski plakat wyborczy z 1932 r. Tekst na nim głosi: „Odbudowujemy! Nasze cegły to: praca, wolność, chleb. Inni używają do budowy: cięć budżetowych, korupcji, terroru, nienawiści i kłamstw.”

  • 3.1.e Niemiecka delegacja na konferencji pokojowej w Wersalu, Francja 1919 r.

  • 3.1.f Nazistowski plakat z 1932 r. przedstawiający bezrobotnych Niemców. Tytuł brzmi: „Nasza ostatnia nadzieja: Hitler.”

Poprzednia sekcja (2. Ideologia nazistowska)
2.4 Antysemityzm